Online & Offline
Is het aan te bevelen om snel of langzaam te spreken voor een publiek? Volgens onderzoek hangt het van de stemming in het publiek af:
Spreek snel als het publiek niet met meegaand is en praat langzaam als men goed luistert en aan je lippen hangt. Uitvoerig hierover:
Speed Up to Limit Counterargument (and Slow Down When Preaching to the Choir
Afbeelding:
By Sonia Sevilla (Own work) [CC-BY-SA-3.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0)], via Wikimedia Commons
Onethisch psychologisch experiment met Facebook newsfeed
Klik boven voor een artikel in het Engels en hier in het Nederlands. Straks meer op mijn eigen blog
Eerder heb ik over brein, emotie en muziek geschreven. Op deze blog is vervolgens een uitgebreide discussie ontstaan over linker- en rechterhersenhelft.
Klik hier voor blog en discussie
Roshan Cools, hoogleraar Cognitieve Neuropsychiatrie, is kritisch over het gebruik van ritalin (zie vandaag 15 maart, interview in de Volkskrant) “Wees impulsief, laat uzelf afleiden”, zei zij bij wijze van inspirerende provocatie al eerder.
“Controle hebben. We beoordelen dat als positief. Controle associëren we met doelmatigheid. Impulsiviteit niet. Cools: ‘Dat staat voor slordigheid, associëren we met afgeleid raken, met ADHD zelfs.’
‘Tussen 2006 en 2012 is de hoeveelheid jongeren die ritalin voorgeschreven krijgt verdrievoudigd.’ Het zou ze geholpen hebben zich te concentreren, geholpen hebben hun gedrag meer te beheersen. Cools: ‘Ritalin verhoogt de productie van het stofje dopamine, dat de diepe primitieve delen van de hersenen beter laat werken. Het helpt ons focussen. Maar het heeft invloed op de prefrontale cortex, de dirigent. De cognitieve vernauwing die ritalin veroorzaakt helpt kinderen tijdens de rekenles; maar helpt het ze ook op het schoolplein, of tijdens de dansles?’
Mark Merks citeert Cools: “Wat ik wil zeggen is het volgende: onze exclusieve focus op controle gaat ten koste van innovatie. Daarom vraag ik u: wees impulsief, laat uzelf ook eens afleiden. Alleen dan kunnen we het beste uit onszelf én onze kinderen halen.’ “
Op zaterdag 29 maart vindt in de Balie een avond plaats over ADHD.
“Is het waar dat steeds meer kinderen ADHD hebben en als dat zo is, heeft dat dan een medische of een sociale oorzaak of ligt het ? Hoe kunnen we onze samenleving zo inrichten dat we beter omgaan met kinderen die om wat voor reden dan ook opvallend en afwijkend gedrag vertonen?
De Belgische hoogleraar klinische psychologie en psychoanalyse Paul Verhaeghe houdt deze avond een lezing over ADHD bij kinderen. Daarnaast benadert een professional ADHD vanuit de biologische hoek én plaatst het in een breder perspectief.”
De Amerikaanse psychiater Allen Frances was onlangs in Nederland naar aanleiding van het verschijnen van zijn boek Terug naar Normaal, waarin hij erg kritisch is en vreest dat gezonde mensen ziek worden verklaart zodat de pillenfabrikanten hiervan nóg rijker worden.
Hij vertelt over de stoornis ADHD (Attention Deficit Hyperactivity Disorder; hyperactiviteitstoornis), waarvan velen menen dat deze een modeziekte is die door farmaceutische bedrijven wordt geëxploiteerd, en die in de DSM-5 nóg breder wordt gedefinieerd. Lees meer…
Veel mensen zijn bang dat een te ruime ADHD diagnose leidt tot stigmatisering en tot problematisch pillengebruik.
Muziek heeft sterke effecten op de mens. Muziek maakt emoties los, en herinneringen. Ook demente mensen kunnen via muziek herinneringen oproepen. Mijn zwaar zieke vader, die al lang niet meer kon praten, kon wel nog – zoals vele dementerende ouderen – liederen gedeeltelijk meezingen, iets dat hartbrekend ontroerend was.
In de laatste tijd zijn veel interessante artikelen en boeken verschenen over de invloed van muziek op emoties en geheugen, over muziek en het brein, en over de functie van herhalingen en variaties in de muziek.
Daniel J. Levitin schrift in Ons muzikale brein. Wat muziek met ons doet (2006/2013)
“Het geheugen heeft zo’n grote invloed op de ervaring van het luisteren naar muziek dat het niet overdreven is om te zeggen dat er zonder geheugen geen muziek zou zijn. Muziek is gebaseerd op herhaling, zoals is opgemerkt door vele theoretici en filosofen […] Muziek werkt omdat we ons de tonen herinneren die we net gehoord hebben en die relateren aan de tonen die op dit moment gespeeld worden. Die groepen tonen – frases – kunnen misschien later in het stuk terugkeren in een variatie of een transpositie die ons geheugen prikkelt en tegelijk onze emotionele centra activeert. “ (p 165)
Hij wijst naar een hersenstructuur, de amygdala, die geactiveerd wordt door muziek, maar
“[…] niet door willekeurige verzamelingen geluiden of muzikale tonen. Als herhaling vakkundig wordt toegepast door een goede componist, is het emotioneel bevredigend voor onze hersenen, en dat maakt de luisterervaring zo aangenaam ( p 165 f]
De amygdala legt verbanden tussen informatie die van verschillende zintuigen afkomstig is en koppelt deze aan emoties:
“De amygdala speelt een belangrijke rol bij het vormen en opslaan van herinneringen aan emotionele gebeurtenissen. Daarbij wordt informatie die afkomstig is van verschillende zintuigen geïntegreerd.”(Wikipedia)
Nieuw onderzoek laat zien dat de emoties die door muziek worden gewekt, zoals ontroering, sterk verschillen van alledaagse gevoelens. Ook voelt verdriet opgeroepen door muziek juist aangenaam door de troostende werking van de muziek. (Stefan Koelsch, Brain correlates of music-evoked emotions).
Daniel J. Levitin schrijft: “De belonende en versterkende aspecten van het luisteren naar muziek lijken […] te worden veroorzaakt door een stijgende dopaminespiegel in de nucleus accumbens .”( p 189) Dopamine speelt een grote rol bij het ervaren van genot, blijdschap en welzijn.
De Dopaminespiegel stijgt niet alleen op muzikaal spannende passages, maar juist daarvoor, dus bij de anticipatie van een spannende passage:
“But what may be most interesting here is when this neurotransmitter is released: not only when the music rises to a peak emotional moment, but also several seconds before, during what we might call the anticipation phase.
The idea that reward is partly related to anticipation (or the prediction of a desired outcome) has a long history in neuroscience. Making good predictions about the outcome of one’s actions would seem to be essential in the context of survival, after all. And dopamine neurons, both in humans and other animals, play a role in recording which of our predictions turn out to be correct.”
So each act of listening to music may be thought of as both recapitulating the past and predicting the future. When we listen to music, these brain networks actively create expectations based on our stored knowledge.
Composers and performers intuitively understand this: they manipulate these prediction mechanisms to give us what we want — or to surprise us, perhaps even with something better.”
(ROBERT J. ZATORRE and VALORIE N. SALIMPOOR, Why Music Makes Our Brain Sing)
En dit alles geldt niet alleen voor muziek, maar ook voor poëzie:
“Rillingen over de rug. Een tintelend gevoel dat door uw ruggenmerg gaat en kortstondig kippenvel veroorzaakt. Zo zorgt muziek voor een plezierige sensatie. Uit recent onderzoek, gepubliceerd in het Journal of Consciousness Studies, blijkt dat een emotioneel geladen tekst of gedicht u hetzelfde gevoel kan geven.”
(zie Poëzie is als muziek voor ons brein)
“Antidepressivum kan libido slopen” meldt de Volkskrant vandaag.
De bijwerkingen van sommige antidepressiva zijn al langer bekend als
“droge mond, angst, maagdarmklachten, gejaagdheid en veranderingen in het slaappatroon. Er moet ook rekening gehouden worden met een tijdelijke toename van de suïcidaliteit, doordat de persoon al wel meer initiatief ontplooit, maar verbetering van de stemming nog op zich laat wachten. […] Bijwerkingen die op de lange termijn voor problemen kunnen zorgen zijn gewichtstoename en seksuele stoornissen.” (Wikipedia)
Lente, je zou denken dat iedereen er volop van geniet. Zon, warmte, langere dagen, de ontwakende natuur alleen al maakt gelukkig. En ook is het bekend dat heel wat mensen aan winterdepressies lijden, die succesvol met lichttherapie te behandelen zijn- dus een lentedepressie, Seasonal Affective Disorder, kortweg ‘SAD’, zou dan toch in de lente geen probleem meer kunnen zijn?
Helaas is dat niet het geval.
Men kan denken aan sociale verklaringen a la Hebban olla vogala (Alle vogels zijn nesten begonnen, behalve ik..), maar de feiten spreken ervoor dat fysieke factoren belangrijk zijn.
Als men kijkt naar het aantal suïcides, is er in veel landen (landen ver verwijderd van de equator) in de lente een piek in de aantal suïcides te zien. Er is een duidelijk verband tussen afstand van de evenaar en aantal suïcides, ook binnen een land (zoals Chile).( Zie het onderzoek van Jurjen Luykx hierover)
Er bestaat een sterk vermoeden, dat dit samenhangt met de serotonine-stofwisseling.
“Serotonine is een neurotransmitter met een overwegend inhiberende werking. Het is een tryptamine die invloed heeft op stemming, zelfvertrouwen, slaap, emotie, seksuele activiteit en eetlust.” (Wikipedia)
In Duitsland spreekt men dan ook veel van „Frühjahrsmüdigkeit“
Pijn, moeheid, buik- en gewrichtsklachten, symptomen waarvoor artsen geen oorzaak kunnen aanwijzen zijn vaak stress- en spannningsgerelateerde klachten.
“Een somatoforme stoornis is een psychische aandoening waarbij een persoon lichamelijke klachten heeft waarvoor geen somatische oorzaak (lichamelijke ziekte) gevonden is.”(wikipedia)
Hogleraar Sociale Psychiatrie Van der Feltz-Cornelis stelt voor om te stoppen met het zoeken naar een verklaring voor de symptomen.
“Als je bij de dokter komt met ‘vage’ klachten die niet in een bepaald ziektebeeld passen word je al snel doorgestuurd naar een psycholoog met deze ‘lichamelijk onverklaarbare klachten’. Prof. dr. Christina Feltz vindt de term hopeloos ouderwets en het onterecht dat er een maatschappelijk taboe op heerst. De klachten zijn vaak helemaal niet onverklaarbaar, maar toe te schrijven aan stress. Toch is een label plakken eigenlijk niet het belangrijkst, het gaat om de last die patiënten ervaren en dat ze goed geholpen worden. Daarom zou de geneeskunde in het algemeen er goed aan doen lichaam en geest te integreren. Feltz stelt een aantal belangrijke veranderingen voor.”
Somatoform+disorder (mp3, Engelstalig)