“Tot rust komen, één worden met de natuur, voldoening: de zegeningen van het wandelen spreken steeds meer mensen aan….“
In: Wandelen, een filosofische gids (Frederic Gros)
Als psycholoog en coach ben ik overtuigd van het belang van leefstijl voor fysieke en mentale gezondheid. Recent is er ook veel aandacht voor de rustgevende invloed van de natuur op ons welbevinden. Aandacht voor de natuurlijke omgeving.
Psychologisch onderzoek toont aan, dat natuurervaring mentaal welzijn en mentale gezondheid kan verbeteren: een wandeling van 90 minuten in een natuurlijke omgeving vermindert angst, stress en lichte depressie. Zowel het zelfgerapporteerde piekeren als geobjectiveeerde neurale activiteit in de prefrontale cortex nemen af. Bij het wandelen zijn je gedachten associatiever.
Wandelen en fietsen
Wandelen in de natuur kan ons kan helpen los te komen van de constante prikkels en afleidingen van het moderne leven en een gevoel van kalmte en rust geven. Beweging kan ook de productie van neurotransmitters als dopamine en serotonine stimuleren, die in verband worden gebracht met een positieve stemming en welzijn.
Nieuwe inzichten
Wandelen in de natuur kan op verschillende manieren serendipiteit bevorderen, dat wil zeggen het doen van onverwachte en gelukkige ontdekkingen of inzichten.
- Wandelen in de natuur leiden tot een ontspannen en open gemoedstoestand, die onze ontvankelijkheid voor nieuwe ideeën en mogelijkheden kan vergroten. Wanneer we ontspannen zijn en niet gericht op specifieke taken of doelen, is de kans groter dat onze geest afdwaalt en onverwachte verbanden legt, wat leidt tot inzichten en nieuwe ideeën.
- Wandelingen in de natuur ons blootstellen aan nieuwe en onverwachte prikkels, die onze nieuwsgierigheid en creativiteit kunnen aanwakkeren. We kunnen bijvoorbeeld een nieuwe plant of dier tegenkomen, een interessante rotsformatie of uitzicht opmerken, of andere wandelaars tegenkomen die hun verhalen of ideeën delen. Deze ervaringen kunnen onze verbeelding prikkelen en leiden tot onverwachte inzichten en ontdekkingen.
- Wandelen in de natuur kan een gevoel van nieuwigheid en onvoorspelbaarheid geven, dat ons kan helpen onze gebruikelijke routines en denkpatronen te doorbreken. Wanneer we iets nieuws of anders ervaren, worden onze hersenen gedwongen zich aan te passen en te reorganiseren, wat leidt tot nieuwe manieren van denken en probleemoplossing.
Natuurervaring kan dus serendipiteit bevorderen, door ontspanning, nieuwsgierigheid en nieuwigheid te stimuleren, en door ons bloot te stellen aan onverwachte prikkels en ervaringen.
Wandelen in de natuur
“Wandelen, stap voor stap vooruit, gaat over jezelf bekijken, de aarde liefhebben en je lichaam laten reizen in hetzelfde tempo als de ziel. Als je te snel beweegt, kun je jezelf niet bijhouden.’ Erling Kagge in zijn boek Het plezier van wandelen stap voor stap vooruit in je leven
In het boek Natuurzin vertelt boswachter Marieke Schatteleijn waarom de natuur ons blijer, gezonder en creatiever maakt.
Tuinieren
Tuinieren brengt mensen in contact met de natuur. Of het nu een balkon is, een stoeptuin/geveltuin, een volkstuintje of een grotere tuin: mensen belever er enorm veel plezier en ontspanning. In de meeste gevallen worden tuintjes samen onderhouden of geven gelegenheid tot contact.
Gewassen en bloemen laten groeien is ook een letterlijk voorbeeld ervan wat in de psychologie “Flourishing” – positief psychologisch functioneren en positief sociaal functioneren- wordt genoemd.
Op heel veel verschillende manieren heeft de natuur positieve en rustgevende invloed op ons:
Sensorische invloed:
Je hoort de vogels, ziet complexe structuren en kleuren van bomen, bossen, water en planten, je ruikt aardse en bloemige geuren en je voelt je ritmische stappen op de zachte aarde en de wind op je huid. “Forest Bathing” is een manier om mindfulness te practiceren.
Beweging
Beweging is op zich al heel gezond, stimuleert de hersenen, houdt het gewicht in balans en is de beste preventie voor de meeste lichamelijke en geestelijk ziektes. Lichaamsbeweging kan ook leiden tot een plezierige en langdurige dopaminereactie, die gezond gedrag kan versterken en ons kan aanmoedigen om actief te blijven. Dit in tegenstelling tot social mediagebruik of ongezond eten, handelingen die een ongezonde en verslavende dopaminereactie tot gevolg hebben.
Leren en ontwikkelen
Als je buiten loopt jeer je iets over je eigen natuurlijke en culturele omgeving. Je leert meer over hoe de natuur in de loop van de seizoenen verandert. Als je apps zoals Obsidentify gebruikt, leer je veel over soorten van gewassen, bomen, bloemen, vogels. En de experten van waarneming.nl geven je feedback bij onzekere identificatie.
Kunstzinnige ontwikkeling
Mensen, die veel in de natuur onderweg zijn, beginnen meestal aan naturverbonden hobbies. Fotografie, schilderen, tekenen, natuurgidsen.
Intrinsieke motivatie
Natuurbeleving stimuleert gedachten aan intrinsieke motivatie, met name verbondenheid en autonomie (Weinstein et al.) en vermindert gedachten aan extrinsieke doelen zoals status en geld
Spiritueel belevenis
Veel mensen ervaren in de natuur, dat zij een deel uitmaken van een groter verbonden wonderlijk geheel, dat al lang voor hen heeft bestaan, en dat ook nog na hen bestaat. Een dergelijke transcendente ervaring geeft innerlijke vrede.
De verbinding met de kosmos is in de natuur vrij letterlijk: je ziet zon, maand en sterren en hun beweging om de aarde.
Duurzaamheid
Als mensen tijd doorbringen in de natuur draagt dit bij tot wat onderzoekers “milieuvriendelijk gedrag” noemen of PEB’s (pro-environmental behaviours, Richardson et al., 2020).
Veerkracht ontwikkelen
Volgens onderzoeker Rita Berto heeft experimenteel onderzoek heeft sterke aanwijzingen gevonden tussen blootstelling aan een natuurlijke omgeving en herstel van fysiologische stress en mentale vermoeidheid.
Dit steunt zowel de stresshersteltheorie als de aandachtshersteltheorie:
- De stressreductietheorie (SRT) stelt dat natuurandschappen helpen om opwinding en negatieve gedachten te matigen en te verminderen en zo de psychologische en fysiologische symptomen van stress verminderen.
- De Attention Restoration Theory (ART) stelt dat stimuli uit natuurlijke bronnen de cognitieve functie herstellen.
Natuurervaringen beschermen mensen tegen de gevolgen van milieustressoren en bieden fysiologisch, emotioneel en aandachtsherstel. Natuurlijke omgevingen lokken meer kalmerende reacties uit dan stedelijke omgevingen. Natuur vermindert symptomen van stress. Blootstelling aan natuur vermindert de negatieve gemoedstoestand en versterkt vooral positieve emoties. Bovendien kan men de vermindering van de cognitieve prestaties in verband met stress herstellen door het heilzame effect van de natuurervaring.
Literatuur:
Wat natuur voor je doet
Rapport over de impact van natuurervaringen
op privé, werk en gezondheid
Berto, R. (2014). The role of nature in coping with psycho-physiological stress: A literature review on restorativeness. Behavioral sciences, 4(4), 394-409.
Bratman, G. N., Hamilton, J. P., Hahn, K. S., Daily, G. C., & Gross, J. J. (2015). Nature experience reduces rumination and subgenual prefrontal cortex activation. Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America, 112(28), 8567–8572. https://doi.org/10.1073/pnas.1510459112
Kaplan, R., & Kaplan, S. (1989). The experience of nature: A psychological perspective. Cambridge university press.
Passmore, H.-A., & Holder, M. D. (2017). Noticing nature: Individual and social benefits of a two-week intervention. The Journal of Positive Psychology, 12(6), 537–546. https://doi.org/10.1080/17439760.2016.1221126
Piff, P. K., Dietze, P., Feinberg, M., Stancato, D. M., & Keltner, D. (2015). Awe, the small self, and prosocial behavior. Journal of Personality and Social Psychology, 108(6), 883–899. https://doi.org/10.1037/pspi0000018
Richardson, M., Passmore, H. A., Barbett, L., Lumber, R., Thomas, R., & Hunt, A. (2020). The green care code: How nature connectedness and simple activities help explain pro‐nature conservation behaviours. People and Nature, 2(3), 821-839.
De Vries, S. (2016). Van Groen Naar Gezond: mechanismen achter de relatie groen–welbevinden. Stand van zaken en kennisagenda.
Weinstein, N., Przybylski, A. K., & Ryan, R. M. (2009). Can nature make us more caring? Effects of immersion in nature on intrinsic aspirations and generosity. Personality & Social Psychology Bulletin, 35(10), 1315–1329. https://doi.org/10.1177/0146167209341649
