Wetenschap Kunst Politiek

Anna Cornelia van Gogh-Carbentus, de moeder van Vincent van Gogh

27 comments


Op de Leidse begraafplaats Groenesteeg het graf van Anna van Gogh-Carbentus.

Ik vroeg me af wie Anna van Gogh-Carbentus was, en of zij wel op de schilderijen van Vincent voorkwam.

De biografie van Pilip Callow, ‘Vincent van Gogh, een leven’ vertelt het een en ander over haar.

“Vincents moeder, Anna Carbentus, was uit beter hout gesneden. Nadat zij haar kinderjaren had doorgebracht in Den Haag, toen een levendige handelsstad, moet zij het uitgestrekte landschap met zijn ontoegankelijke moerassen [Brabant] als een schok hebben ervaren. Dat geldt ook voor de ruwe plattelandsbevolking: dat waren geen eerzame burgers, maar lieden die af en toe op onheilspellende wijze opdoemden, mensen die tijdens een misplaatst bezoek tekeergingen als wanordelijke bees­ten, gebonden als ze waren aan hun land, zonder enige gratie en zon­der te weten hoe zich fatsoenlijk te gedragen. De onbuigzaamheid van de calvinisten uit het noorden was hun nog geheel onbekend. Er kwam hier misdaad voor: gewelddadige vechtpartijen, losbandig gedrag. Haar man, die op zijn 27ste was geïnstalleerd, voelde zich na twee jaar nog niet op zijn gemak. Niemand weet wat zijn vrouw van de situatie vond. Ze zal zich hebben teruggetrokken en angsten hebben gekend. Echt jong was ze niet meer. Maar ze was een vastberaden vrouw.

Ten tijde van hun huwelijk was ze 32, drie jaar ouder dan Theodorus [haar man, predikant]. Ze had zich toen als zo’n beetje verzoend met het idee dat ze onge­trouwd zou blijven maar trad uiteindelijk toch – als de laatste van de drie zusters – in het huwelijk. De oudste zus was de vrouw van predi­kant Stricker, een Amsterdams geestelijke van aanzien. De jongste zus was getrouwd met de broer van Theodorus, de hiervoor genoemde Vin­cent. Deze oom Cent, de favoriete oom van de toekomstige schilder en zijn brocr Theo. zou zich later, in 1858, aansluiten bij een grote kunst­handel, Goupil & Cie. die zich al snel zou ontwikkelen tot de grootste keten van kunsthandels in Europa. […]

Vincents eerste biograaf, de weduwe van Theo, deelt ons mee dat Anna Carbentus veel van de natuur hield en zelfs een toegewijde plantkundige was, die alles wist van bloemen en planten. Wat karakter betreft was ze nauwelijks passief of teruggetrokken te noemen, wat haar man duidelijk wel was. Integendeel: ze was extravert, vrolijk, ze praatte veel en schreef veel brieven. Ze wilde uit haar nieuwe leven halen wat erin zat, hoe weinig veelbelovend dat er ook uitzag. Ze wilde zich vooral bewijzen als echtgenote en moeder. Het schijnt dat ze ook op artistiek gebied haar mannetje stond, en het bewijs daarvan is in­middels zichtbaar. Een familiealbum, dat pas in 1956 werd ontdekt, bevat een aantal van haar schetsen. Op een van de aquarellen van haar hand die bewaard zijn gebleven, zijn viooltjes, vergeet-mij-nietjes, la­thyrus en lelietjes-van-dalen in een mand te zien. Duidelijk is dat ze zonder meer over talent beschikte. Ze breide met tomeloze energie en ging met Theodorus mee wanneer hij de zieken bezocht, bewust als ze zich was van haar plicht. Ze maakte eten klaar voor de armen en deelde dat uit, of het nu protestanten of katholieken betrof.

Maar ineens voltrok zich een ramp. Elf maanden na haar huwelijk werd een zoon geboren, Vincent Willem. Het kindje werd dood gebo­ren.” ( p 28 f.)

Precies een jaar later werd Vincent van Gogh geboren, in de schaduw van het dode broertje Vincent.


Ditt portret van zijn moeder maakte Vincent van Gogh na een foto, in Arles 1888.



 

Tags: ,

  mrt 29 oud-vkblog-2009-03

27 Responses to “Anna Cornelia van Gogh-Carbentus, de moeder van Vincent van Gogh”

  1. kuifje simon schreef:
    29/03/2009 om 13:36

    Avatar van kuifje simonMet plezier gelezen, dank voor de info.
    groet
    simon

    Beantwoorden
  2. Maria-Dolores schreef:
    29/03/2009 om 14:14

    Avatar van Maria-Doloressluit me bij kuifje aan. ik kende een deel van het verhaal uit de brieven aan Theo en andere biografieën over Vincent die ik gelezen had.

    Beantwoorden
  3. Theodorus schreef:
    29/03/2009 om 14:24

    Avatar van TheodorusMet veel interesse gelezen. Het schilderij kende ik (uiteraard) al wel.

    Beantwoorden
  4. rachel schrijft schreef:
    29/03/2009 om 14:25

    Avatar van rachel schrijftinteressant, met plezier gelezen.

    Beantwoorden
  5. Ina Dijstelberge schreef:
    29/03/2009 om 14:34

    Avatar van Ina DijstelbergeWeer een wetenswaardige bijdrage Maria.

    Beantwoorden
  6. Marie-Bernadette Engering schreef:
    29/03/2009 om 15:10

    Avatar van Marie-Bernadette Engering
    Ook met plezier gelezen Maria!

    Groet!

    Beantwoorden
  7. Zwollywood schreef:
    29/03/2009 om 16:11

    Avatar van ZwollywoodHa, dit is weer smullen. Ook de foto van het graf is een mooie aanvulling.

    Beantwoorden
  8. Zwollywood schreef:
    29/03/2009 om 16:12

    Avatar van ZwollywoodTrouwens jullie hebben me opnieuw aangestoken!

    Beantwoorden
  9. laila schreef:
    29/03/2009 om 16:39

    Avatar van lailaLeuk om te lezen. Ik zoek het vandaag in de strips:-)

    Beantwoorden
  10. Jezzebel schreef:
    29/03/2009 om 17:47

    Avatar van JezzebelZe heeft lieve ogen en het enige dat kleur heeft in dit portret; haar mond.
    De blauwe bloemetjes op haar graf, zijn precies dezelfde die nu bij mij beginnen te bloeien in de bollenbak met troost.

    Beantwoorden
  11. Blew schreef:
    29/03/2009 om 21:15

    Avatar van BlewJa maar dat wist je toch wel? Dat ze daar ligt. Het is de beroemdste persoon op de oude begraafplaats. Ik heb het graf ook wel eens gezien. Maar wat is het daar toch prachtig en wat heb je er weer een werk van gemaakt om ons dat te laten ervaren! Zo’n prachtige vervallen begraafplaats die rustig mag blijven vervallen, omdat de moeder van er ligt. Ga het zien!
    Reactie is geredigeerd

    Beantwoorden
  12. maria schreef:
    29/03/2009 om 21:49

    Avatar van mariaNee, hoor Blew, ik wist het niet.
    Ik ben mentaal behoorlijk blind. Ik heb namelijk toevallig naast haar graf in de vorige lente heel veel foto’s gemaakt. 5-10 meter vandaan. Niets gemerkt van iemand beroemds.
    Ik lees eigenlijk niet op de grafstenen ik kijk naar de bloemen.

    Ik heb ook boekjes over de Groenesteeg gelezen en de site van de begraafplaats, maar er liggen zo veel bekende of half-bekende mensen.
    En die Anna van Gogh, geen haan die naar haar kraait. Ook geen info op Wikipedia.. of ben ik weer blind geweest??
    "prachtige vervallen begraafplaats die rustig mag blijven vervallen,"
    nee hoor ze knappen het allemaal op voor veel geld en de aula wordt verkocht/ verhuurd etc.

    Reactie is geredigeerd

    Beantwoorden
  13. Solvejg schreef:
    29/03/2009 om 22:40

    Avatar van SolvejgMaria, je hebt helemaal gelijk met je eerste zin!! En wat goed dat je dit doet zeg, leuk om te weten, ik wist het ook niet, ik ben er zelfs nog nooit geweest, het is nog geen vijf minuten fietsen!! Ik ga graag een keer met je mee! Groet!

    Beantwoorden
  14. laila schreef:
    30/03/2009 om 07:28

    Avatar van laila"Anna Cornelia stond weldra aan zijn kant. Ze begreep hem,en gaf hem de vrijheid,beschermde hem voor de strikken van de monotonie,verwende hem,vergaf hem zijn woede-uitbartsingen enz."

    Lees ik in de biografie van Giuseppe Cafiero, die de adruk legt op de vrouwen in zijn leven.

    Van Gogh’s drijvende kracht was niet alleen een sociaal-religieuze, maar ook een fascinatie voor het anere geslacht.

    Ondanks die fascinatie voor vrouwen-of misschien juist daardoor-slaagde hij er niet in hen te begrijpen. Het zou beslissend worden voor de dramatisce wending zijn leven, aldus Cafiero.

    Beantwoorden
  15. maria schreef:
    30/03/2009 om 10:45

    Avatar van maria@ja Solvejg, binenkort, dan bloeit de knikkende vogelmelk ..
    Er is trouwens een vanuit kunst- en bloemen-visie belangrijke man daar begraven (dat wist ik wel): Floris Verster. Over hem volgt ook nog een blog.
    Veel dank Laila, Cafiero ken ik niet ik heb gewoon de bibliografie gepakt die onze bieb had. Maar ook Callow beschrijft ongeveer zoals jij, dat Van Gogh veel moeite had met vrouwen en dat de oorspong hiervoor mogelijk de stroefe relatie met zijn moeder was, die nog altijd om de andere Vincent treurde.
    Hij verzorgde haar liefdecol toen zij een been had gebroken, las ik met interesse:
    “…hij veranderd in een toegewijde en geduldige zieken¬verzorger. Hij hielp haar zonder een enkele klacht en maakte speciaal voor haar enige schilderijtjes. Hij schilderde de nogal verwaarloosde pastorie, gezien vanuit de voortuin; ook maakte hij een schilderij van het achthoekige kerkje waar zijn vader preekte.”

    Beantwoorden
  16. maria schreef:
    30/03/2009 om 11:17

    Avatar van mariaSolvejg, de begraafplaats is zeker the place to be voor jou.
    Er is namelijk in de herfst een fotocompetitie!!
    Ik heb vorige keer meegedaan, met een foto van een spin in een hortensia.. maar helaas. Nieteens een eervolle vermelding voor mij en de spin.

    Beantwoorden
  17. Blew schreef:
    30/03/2009 om 20:57

    Avatar van BlewHet blijft een bijzondere plek die meer aandacht verdient. Maar als iedereen er naartoe gaat… Kunnen we er als Leidse bloggers iets mee?

    Beantwoorden
  18. maria schreef:
    30/03/2009 om 21:09

    Avatar van mariaMisschien kunnen we een gezamelijke blog maken, ieder uit zijn invalshoek. Jij vindt vast wel ergens een minimalistisch colablikje om vast te leggen; ik pak Verster; en Solvejg de watervogels of de spiegelingen van de treurweide in het water.

    En daarna picknick op de bankjes.

    Joke wil zeker ook mee, zij weet alles over planten.

    Reactie is geredigeerd

    Beantwoorden
  19. Joke Mizée schreef:
    31/03/2009 om 14:47

    Avatar van Joke MizéeJa, ik wil graag mee! Wanneer zullen we gaan? A.s. zondag is wrsl. ook het bestuur in de aula aanwezig met informatie (1e v/d maand). Het is museumweekend, ook de Hortus is vrij entree èn viert de 400e sterfdag van Clusius. Of met pasen of zoiets? Of zou het bij die gelegenheden te druk zijn?

    Over de aula: het is nu 2 jaar geleden dat die te koop werd aangeboden. Het is nog steeds niet uitgesloten dat de vereniging Hendrick de Keyser toch eigenaar wordt. Sowieso is het een rijksmonument.

    Beantwoorden
  20. maria schreef:
    31/03/2009 om 15:01

    Avatar van mariaJa doen, volgend weekeinde, wat mij betreft!!!
    Laat ons ook Ina en George uitnodigen!
    Reactie is geredigeerd

    Beantwoorden
  21. Blew schreef:
    31/03/2009 om 19:10

    Avatar van BlewZondagmiddag kan ik, van 2 tot 4 bijvoorbeeld. Met pasen ben ik niet in de stad. De rest via e-mail?

    Beantwoorden
  22. spoker schreef:
    02/04/2009 om 11:57

    Avatar van spokerAls zoonlief nog fut heeft na z’n concert in de waag kom ik ook.

    Beantwoorden
  23. maria schreef:
    02/04/2009 om 16:01

    Avatar van mariaLeuk, spoker, dan kunnen we het hele verhaal uit de doeken doen.

    Beantwoorden
  24. Frans Super schreef:
    14/07/2012 om 02:42

    Beste Maria,
    Is ergens bekend waaraan Anna Cornelia Carbentus is overleden? Woonde ze in Den Haag rond 1907? Waarom is ze in Leiden begraven?
    Groet, Frans.

    Beantwoorden
  25. aicha schreef:
    30/12/2012 om 15:14

    Ik vraag me af had anna cornelia nog bijzonder plaats om te bezichtigen behalve haar eigen graf??????
    Groet aicha

    Beantwoorden
  26. leny schreef:
    09/04/2013 om 15:19

    De slaapkamer van mijn zus en mij (Zijlsingel) keek uit op de begraafplaats. In onze jeugd hadden wij geen idee dat het graf van Vincent’s moeder zich daar bevond. Het is ook jaren niet goed zichtbaar geweest!
    Wat haar connectie met Leiden is, is voor mij ook een vraag.

    Beantwoorden

Leave a Reply



Recente berichten

Categorieën

Tags

Alice in Wonderland buitenaardse wezens Carl Schmitt christiaan huygens Cosmotheoros democratie Der Blaue Reiter dood duitsland edmund burke stichting Ensor erotische kunst expressionisme Franz Marc fritillaria Gemeentemuseum Den Haag Goethe Hiroshige ijs iris Israel Kandinsky kunst leiden maan Mondriaan Monet Museum Boijmans nationaal-socialisme paul cliteur Paul Klee poezie racisme Saturnus schwarze romantik slang sneeuw Spinoza symbolisme Van Gogh Museum Amsterdam vincent van gogh volle maan winter zand zwaan

Archief