Traumabehandeling: EMDR

EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing ) is een therapie die psychologen vaak en succesvol bij psychotrauma‘s van verschillende aard inzetten. Veel mensen houden na afschuwelijke traumatische gebeurtenissen psychische problemen. Soms is dit ook het geval na minder ingrijpende belevenissen. De negatieve gevolgen van grote en kleine trauma´s kunnen bijvoorbeeld zijn: dwangmatig opnieuw beleven van de traumatische ervaring, dissociatieverdringingangstreacties of een negatief zelfbeeld. In zware gevallen kunnen trauma‘s tot een posttraumatische stressstoornis leiden.

Gedragstherapie biedt verschillende behandelingsmogelijkheden bij psychotrauma‘s, onder andere Imaginaire Exposure of Prolonged Exposure (PE)- therapie, waarbij de cliënt de traumatische belevenissen herleeft onder begeleiding, totdat gewenning optreedt, en de stimulus van de herinnering geen stressreactie meer uitlokt.

Wat is EMDR?

Een variatie hiervan is de EMDR-therapie, een therapie die op het eerste gezicht op beunhazerij en flauwekul lijkt. Maar onderzoekrs hebben de effectiviteit van EMDR bij traumabehandeling herhaaldelijk aangetoond. Dit geldt voor veschillende groepen van cliënten, ook kinderen of cliënten met een verstandelijke beperking. Vereenvoudigd samengevat: de therapeut vraagt cliënt, zich op het ergste gedeelte van zijn/haar herinneringen te concentreren, terwijl de therapeut voor de ogen van de cliënt de vingers heen en weer beweegt, ongeveer een halve minuut lang.

De cliënt volgt de beweging van de vingers met de ogen. Vervolgens bericht de cliënt over de in de korte periode ontstane gedachten, beelden en gevoelens, concentreert zich wederom hierop, waarbij de therapeut de vingers beweegt enz. Dit wordt voortgezet totdat de cliënt geen traumatische herinneringen meer beleeft.

Hoe werkt EMDR?

Verschillende onderzoekers (zie onder ) komen in de laatste tijd tot de conclusie, dat EMDR goed werkt, maar dat de bewegende vingers niet essentieel zijn. Het lijkt erop, dat het helpend mechanisme, naast extinctie (een uitdovings- dus ont-leerproces die bij klassieke conditionering hoort) ook de hoge belasting van het werkgeheugen is. Dit zorgt ervoor, dat de belastende herinneringen afnemen, als gelijktijdig met de voorstelling van nare herinneringen een andere taak wordt uitgevoerd. Deze taak kan bijvoorbeeld zijnom met de ogen de bewegingen van de vingers van de therapeut volgen, of op de ademhaling letten (zie hiervoor de vergelijking van Mindfulness en EMDR).

EMDR kan heel goed deel uitmaken van een geintegreerde gedragstherapie.

Varianten op EMDR

In de laatste tijd verschijnen ook artikelen die EMDR vergelijken met verschillende aftelmethodes (Counting of Progressive Counting-methode), waarbij deze simpeler dan EMDR uit te voeren aftelmethodes tot zeer goede en bemoedigende resultaten leiden.

In Traumatology beschrijven Ricky Greenwald en zijn collega’s van het Trauma Institute & Child Trauma Institute, Northampton, Massachusetts in een artikel de methodes “Counting” en Greenwalds eigen “Progressive Counting”.

De Counting Methode (CM)

is een traumabehandeling, waar de therapeut hardop van 1 tot 100 telt, terwijl de client een imagaginaire „film“ ziet  van zijn traumatische herinnering, van begin tot einde van de traumatische gebeurtenis.Daarna bespreekt de client zijn herinneringen en belevenissen uitvoerig met de therapeut. Deze methode heeft in verkennend onderzoek tot goede resultaten geleid.

Progressive Counting (PC)

of Progressieve telmethode is gebaseerd op CM met wijzigingen voor verbeterde efficiëntie en aanvaardbaarheid voor cliënten. Bij CM bekijkt de cliënt de imaginaire film van de trauma’s maar eenmaal per sessie, en praat dan voor de rest van de tijd erover. Bij PC bekijkt de cliënt herhaaldelijk imaginaire films van herinneringen in een enkele sessie. Ook kan de cliënt bij PC ervoor kiezen om de herinnering NIET te bespreken, zodoende is de privacy gewaarborgd.

Bovendien is de duur van de eerste film in PC alleen een telling tot 10; de volgende keer tot 20; de volgende keer to 30; en zo verder, tot een maximum van 100. Dus wordt de blootstelling geleidelijk verhoogd. Later, als de traumatische herinneringen afgezwakt zijn, wordt de tijd van het tellen bij de imaginaire films geleidelijk verlaagd.

Progressive Counting is een effectieve methode, die makkelijker is uit te voeren en te leren dan EMDR. Eerste resultaten zijn zeer bemoedigend, en verder onderzoek zal uitwijzen of deze of andere variaties op EMDR tot verbeteringen in de traumatherapie kunnen leiden.

Kritiek op ondeskundige behandeling

In de Volkskrant van 9 oktober 2020 staat een artikel over een Wildgroei aan beunhaas-EMDR-behandelaars. Het is gevaarlijk de EMDR-behandeling als wondermiddel te zien. Het is naar mijn mening belangrijk om naar een psycholoog te gaan die lid is van een van de erkende beroepsvereningen en die ervaring heeft met traumapatienten.

Maar ook ervaren therapeuten kunnen zware fouten maken, ten minste in de film. Zo is in een episode van de Netflix-serie “The affair” seizoen 4, aflevering 4 een ongelofelijk onprofessionele behandeling met EMDR te zien, zonder dat deze behandeling in de serie als fout wordt gekenmerkt. De fouten zijn omvangrijk en absurd, zoals dat er zonder voorbereiding en buiten een therapeutische setting improviserend EMDR wordt toegepast op een zwaar getraumatiseerde collega (hier een samenvatting van sommige van de ernstige professionele fouten) .

Uitbreiding EMDR

EMDR wordt door steeds meer mensen en therapeuten als een magische en makkelijke behandaling voor allerlei klachten gezien. EMDR wordt ook ingezet bij oa liefdesverdrietof (lichte) verslaving. Men heeft een behandeling, een product, en probeert voor deze behandeling nieuwe toepassingsmogelijkheden te vinden. Voorzichtigheid gebiedt echter eerst onderzoek af te wachten, voordat EMDR als een magisch middeltje voor elk mogelijk probleem wordt verkocht.

Literatuur

Greenwald, R., McClintock, S. D., Jarecki, K., & Monaco, A. J. (2015). A comparison of eye movement desensitization and reprocessing and progressive counting among therapists in training. Traumatology, 21(1), 1–6. https://doi.org/10.1037/trm0000011

van den Hout, M. A., & Engelhard, I. M. (2012). How does EMDR work?. Journal of Experimental Psychopathology3(5), 724-738.

Maria Trepp, docent Klinische Psychologie

 

 

 

2 gedachten aan “Traumabehandeling: EMDR”

Geef een reactie